Kaart (cartografie) - Sebastopol (Sevastopol)

Sebastopol (Oekraïens: Севастополь, Sevastopol, [seβ̞ɑˈstɔpolʲ]; Russisch: Севастополь, Sevastopol, [sʲɪvɐˈstopəlʲ]; Krim-Tataars: Aqyar) is een havenstad op de Krim aan de Zwarte Zee. Sebastopol heeft ruim 379.000 inwoners. Het grootste deel van de bevolking (71,6 %) is etnisch Russisch.

Bij het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 werd Sebastopol (evenals de rest van de Krim) onderdeel van de toen nieuwgevormde staat Oekraïne, na reeds sinds 1954 onderdeel te zijn geweest van de Sovjetdeelrepubliek Oekraïense SSR. Rusland pachtte echter een marinebasis in Sebastopol, waar het hoofdkwartier van de Russische Zwarte Zeevloot was gevestigd. In 2014 zijn de Krim en Sebastopol de facto onderdeel geworden van de Russische Federatie. De internationale gemeenschap en Oekraïne erkennen deze annexatie niet en beschouwen het gehele gebied nog als deel van Oekraïne.

Sebastopol wordt bestuurd als een federale stad van de Russische Federatie en staat bestuurlijk los van de Republiek van de Krim. Beide zijn volgens de Russische bestuurlijke indeling onderdeel van het Zuidelijk Federaal District. Ook onder Oekraïens bestuur had de stad een aparte status.

De Zwarte Zeekust, en dus ook de Krim, werd in de oudheid verkend door de Scythen en de Sarmaten. Archeologen hebben er nederzettingen aangetroffen die dateren van 1000 voor Christus. Op de plek waar nu Sebastopol ligt, stichtten de Griekse kolonisten uit Heraclea in de zesde eeuw voor Christus de plaats Chersonesos.

In de 9e eeuw werd Chersonesos een onderdeel deel van het Byzantijnse Rijk. In het jaar 988 bekeerde grootvorst Vladimir zich in Chersonesos tot het christendom. Dit markeerde het begin van de verspreiding van het orthodoxe geloof over het Kievse Rijk. Chersonesos werd uiteindelijk verwoest door troepen van de Gouden Horde en het gebied waar nu Sebastopol ligt kwam in de 15e eeuw onder Ottomaans bestuur.

Gedurende de Russisch-Turkse Oorlog van 1768 tot 1774 veroverden de Russische troepen de Krim. In de herfst van 1782 gingen de eerste Russische schepen, de fregatten Chrabry en Ostrorógny, voor anker nabij Achtiar, een oude Krim-Tataarse nederzetting. De Krim werd op 19 april 1783 door Rusland geannexeerd. Op 3 juni 1783 werd op deze plaats de stad gesticht. Deze militaire vesting heette aanvankelijk nog Achtiar. Een jaar later werd in opdracht van Tsarina Catharina de Grote begonnen met de bouw van een marinebasis en kreeg de plaats de Griekse naam Sebastopol (van σεβαστος, sevastos, "eerbiedwaardig" en πολις, polis, "stad"). Tussen 1797 en 1826 heette de stad wederom Achtiar. In 1804 werd Sebastopol benoemd tot thuishaven van de Zwarte Zeevloot. Het eerste fort stamt uit 1809.

Tijdens de Krimoorlog (1854-1856) werd Sebastopol langdurig belegerd door Franse, Britse en Sardijnse troepen. Uiteindelijk viel de stad na 349 dagen, in september 1855. Een jaar later kregen de Russen met het accepteren van de Vrede van Parijs de controle over de stad terug.

In de Tweede Wereldoorlog werd de stad gedurende tweehonderdvijftig dagen belegerd door de Duitsers. De aanval begon op 22 juni 1941 met een luchtaanval. Toen het Duitse leger Sebastopol op 1 juli 1942 innam, lag de stad volledig in puin. Tienduizenden Sovjetsoldaten waren tijdens de Slag om Sebastopol gesneuveld en 95.000 van hen waren krijgsgevangen genomen; het aantal inwoners van Sebastopol was tot een zesde gekrompen. Vele burgers, waaronder ook Joden, werden geëxecuteerd. Aangezien de bevolking zich hevig tegen de Duitse verovering had verzet, besloot de bezetter ruim 15.000 personen uit de stad te deporteren naar omliggende gebieden en Oekraïne. De bezette stad werd door de nazi's hernoemd tot Theodorichhafen. Op 9 mei 1944 werd de stad na een korte strijd weer heroverd door het Rode Leger. Voor de heldhaftige verdediging heeft de stad de status van heldenstad van de Sovjet-Unie gekregen, een status die slechts aan dertien plaatsen is toegekend. Tevens ontving Sebastopol de Orde van de Rode Banier met gouden ster.

In 1954 werd de Krim overgedragen door de Russische deelrepubliek van de Sovjet-Unie aan de Oekraïense deelrepubliek. Vanwege de aanwezigheid van de marinebasis werd Sebastopol in een aparte administratieve eenheid ingedeeld, los van de Krim, en werd de stad feitelijk rechtstreeks vanuit Moskou bestuurd. In de Sovjettijd was Sebastopol vanwege de stationering van de Zwarte Zeevloot een gesloten stad, beperkt toegankelijk voor mensen die er niet woonden. Deze status werd pas in 1996 opgeheven.

Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie hebben de pogingen van Oekraïne de Zwarte Zeevloot van de oud-USSR tot Oekraïens eigendom te verklaren tot spanningen geleid tussen Rusland en Oekraïne. Op 23 augustus 1994 riep de gemeenteraad van Sebastopol de Oekraïense havenstad op de Krim uit tot Russisch grondgebied. Het was de eerste uiting van separatisme sinds de pro-Russische Leonid Koetsjma op 10 juli tot president van de Oekraïne werd gekozen. Reden om het besluit te nemen was volgens de gemeenteraad "het uitblijven van concrete beslissingen over de status van de stad en over de status van de Zwarte-Zeevloot".